अंधश्रद्धेचे निर्मुलन करायचे झाल्यास ‘अंधश्रद्धा म्हणजे नक्की काय?’ यावर विचार व्हायला हवा. ‘अंधश्रद्धा’ या शब्दाकडे डोळसपणे पाहिल्यास ‘श्रद्धा’ असल्याखेरीज ‘अंधश्रद्धा’ पूर्ण होत नाही, ही गोष्ट दिसून येते. त्यामुळे मुळात ‘श्रद्धा म्हणजे नक्की काय?’ या प्रश्नाच्या उत्तराचा मागोवा घेणे हे या दृष्टीने प्रस्तुत ठरते. त्यायोगे आपणास अंधश्रद्धेवर शाश्वत उपाय सापडू शकेल. माणूस हा अनाकलनिय मितींत अडकला… Continue reading अंधश्रद्धेची भिती

आज मराठी भाषा दिवस आहे. तेंव्हा मराठीच्या भविष्यकालिन वाटचालीचा आढावा घेणे हे यानिमित्ताने औचित्याचे ठरेल. ‘मराठीचा आग्रह तो का धरावा!?’ असा एक बेफिकीर प्रश्न अनेकदा फेकला जातो. तसं पहायला गेलं, तर वरकरणी हा प्रश्न निरुत्तर करतो. कारण जागतिक इतिहासावर नजर टाकली असता सर्व भाषिकांनी त्यावर आपला एक खास ठसा उमटवलेला दिसून येतो. ‘तेंव्हा केवळ मराठीचा अभिमान बाळगणे… Continue reading मराठी भवितव्याचा आढावा

‘समस्या’ हा जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे. मानसिक समस्या ही तर मानसिक समस्या असतेच! पण शारीरिक समस्या ही देखील मानसिक समस्या असते! कारण शारीरिक व्याधीचे ओरखडे मनासही घायळ करतात. मानसिक समस्येला गृहित धरण्याइतपत आपला समाज अजून प्रगल्भ झालेला नाही. पण आपणास जेंव्हा एखादी शारीरिक समस्या जाणवते, तेंव्हा आपण डॉक्टरांकडे जातो. शरीराचा आणि मनाचा परस्पर संबंध निष्णात… Continue reading हळहळणारा डॉक्टर

‘मानलं तर आहे, मानलं तर नाही’, बहुदा हाच जीवनाचा जादूई मंत्र असावा. काही लोक आजच्या दिवसाला नवीन वर्षाची सुरुवात मानतात, तर काही लोक गुढीपाडव्याचा आग्रह धरतात. जगभरातही नवे वर्ष एकाचवेळी सुरु होत नाही. न्यूझीलंड, ऑस्ट्रेलियात सुरु झालेला नव्या वर्षाचा जल्लोश दिवसभरात संपूर्ण जगाची फेरी मारुन पुन्हा त्यांच्याच शेजारी येऊन थांबतो. रात्री १२ वाजता नवे वर्ष सुरु… Continue reading नव्या वर्षाची जुनी सुरुवात

या वर्षाची सुरुवात झाली, तेंव्हा नवीन वर्ष सुरु झाले होते. तरी आता नवीन वर्ष न संपता, जुन्या वर्षाची सांगता होत आहे. मग नवीन वर्ष गेले कुठे? नवीन गोष्टी नुसत्याच येतात! आणि जुन्या गोष्टी नुसत्याच जातात! त्यामुळे जीवनाचे कोडे काही सुटत नाही! आता ‘जुने जाऊ द्या मरणा लागूनी, जाळूनी किंवा पुरुनी टाका’, असं म्हणतात. पण टाकणार काय?… Continue reading जुन्या वर्षाची सांगता

अनेकदा लोक ‘चांगला माणूस’ बनण्यासाठी फार उत्सुक असतात. त्या उत्साहात ते बर्‍याचदा नकळतच ‘वाईट माणूस’ बनून जातात. एखादा गरीब, दुबळा जर चुकून चुकला, तर आसपासचे लोक त्यास धुवून काढण्यात धन्यता मानतात. सर्वप्रथम एक गोष्ट लक्षात घ्यायला हवी की, हे जग ‘हॉलोग्रॅम’प्रमाणे आहे. इथे प्रत्येक व्यक्ति जरी स्वतंत्र असली, तरी त्यात संपूर्ण समाजाचे प्रतिबिंब दडलेले आहे. त्यामुळे… Continue reading वयाचा अपराध

असंख्य पेशींच्या संवेदनांमधून प्रकट झालेले मानवी मन जेंव्हा स्वतःचा विचार करते, तेंव्हा त्यास काहीतरी चुकत असल्याचे कळून चुकते. स्वतःला ओळखण्याचा प्रयत्न करुनही ते त्यास जमत नाही, कारण त्याने स्वतःला कधी पाहिलेलेच नसते. खरंतर कोणीच कोणाचं नसतं, हे जेंव्हा त्यास आयुष्याच्या एका टप्यावर समजतं, तेंव्हा ते नकळत स्वतःशीच गप्पा मारु लागतं. रोज गप्पा मारता मारता ते स्वतःला जाणून घेण्याचा… Continue reading शून्यानंत परीक्षा

जुन्या पिढीतील वैचारिकदृष्ट्या अडाणी बाप घराच्या चार भिंतीत आपलं शहाणपण मिरवायचा! तद्वत चार शब्द शिकून नशिबाने मोठे झालेले जुन्या काळातील काही मान्यवर आपल्या ‘तथाकथित’ वतृळात आपली महानता मिरवायचे! खाली मान घालून सारंकाही निमुटपणे ऐकणारी मुलं जशी चांगल्याप्रकारे शिकून मोठी झाली, तसे त्यांनी आपल्या अडाणी बापाच्या खोटारडेपणावर बोट ठेवण्यास सुरुवात केली! तेंव्हा सहाजिकच स्वयंमान्य मोठेपणास सरावलेल्या… Continue reading प्रामाणिक असहिष्णुता

काही दिवसांपूर्वी अशी एक बातमी कानावर आली की, ज्यामुळे ‘प्राचीन परग्रहवासी प्रवासी सिद्धांताच्या पुरस्कर्त्यांना’ अक्षरशः वेड लागायचंच तेव्हढं बाकी उरलं असेल!’. कारण मुख्य प्रवाहातील काही शास्त्रज्ञांनी इथून दीड हजार प्रकाशवर्ष दूर अतिप्रगत संस्कृती नांदत असल्याची शक्यता व्यक्त केली. मिचिओ काकू यांच्या फुटपट्टीवर अशाप्रकारच्या संस्कृतीची गणना करायची झाल्यास यास ‘प्रकार २ची संस्कृती’ म्हणता येईल. कारण ही… Continue reading परग्रहवासियाचे हास्य

‘आता नाईलाज झालाय म्हणून शिक! पण सरतेशेवटी आयुष्यभर तुला चाकरीच करायची आहे, तेंव्हा चाकोरीबाहेरील असे काहीही शिकू नकोस. शिक्षण घेत असताना तुला त्यातल्यात्यात जेव्हढं म्हणून काही अज्ञानी राहता येईल तेव्हढं रहा! अखेर अज्ञानात सुख असतं!’, आपल्या समाजिक सुप्त मनाची अशीच काहीशी भावना असावी. उमेद, उत्साह, महात्त्वाकांक्षा जे काही असेल, ते त्या चाकरीच्या चौकटीत बसले तर… Continue reading अज्ञानाचे शिक्षण